Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753
Brusc-mascle
Erica arborea
Ericaceae
Autre noum : Brugas-mascle.
Noms en français : Bruyère arborescente, Bruyère blanche.
Descripcioun :Lou brusc-mascle trachis dins li terraire safrous, adounc majamen en Prouvènço séusouso. Aqui flouris d'ouro, tre lou mes de mars, e douno de poulìdi brout de flour blanco. Se destrìo dóu brusc-femèu que si ramo soun peludo e de si flour blanco sort l'estile pulèu long (subretout à la fin de la flourido).
Usanço :Lou rizoumo, rouge e de mai d'un kg, douno un bos de qualita pèr la chaminèio e peréu pèr adouba de pipo. Li flour, proun sucrado, podon èstre manjado o boutado dins l'aigo pèr n'en faire de tisano astringènto. Lis estùdi d'aro mostron d'interessanto prouprieta anti-enflamativo e anti-óussidanto.
Port : Aubret
Taio : 1 à 4 m
Fueio : verticilado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Erica
Famiho : Ericaceae
Ordre : Ericales
Coulour de la flour :
Verdo
Petalo : 4
Ø (o loungour) flour : 1,5 à 2 mm
Flourido : Printèms
Sòu : Si
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Mars à abriéu
Liò : Terraire safrous
- Champino
- Garrigo
Estànci : Termoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Mediterrano-Atlantico
Ref. sc. : Erica arborea L., 1753